Przejdź do treści głównej
Europejska inicjatywa obywatelska

W podcaście CitizenCentral przybliżamy słuchaczom europejskie inicjatywy obywatelskie. W każdym odcinku (odcinki zostały nagrane w latach 2021–2023) organizatorzy inicjatyw i osoby je popierające wyjaśniają nam, dlaczego ich inicjatywy są ważne, jak prowadzą kampanie informacyjne w UE i jak wszyscy możemy mieć więcej do powiedzenia w sprawach, które nas dotyczą.

Aby jeszcze dogłębniej wyjaśnić problematykę poruszaną w tych inicjatywach obywatelskich, rozmawiamy z ekspertami i wykładowcami o różnych specjalizacjach.

Podcastu można posłuchać w serwisach Apple Podcasts, Spotify, i SoundCloud.

Opinie wyrażone w podcastach odzwierciedlają wyłącznie punkt widzenia ich twórców i w żaden sposób nie mogą być utożsamiane ze stanowiskiem Komisji Europejskiej ani Unii Europejskiej.

Dowiedz się więcej o osobach, które stoją za dotychczasowymi europejskimi inicjatywami obywatelskimi, w poniższych podsumowaniach poszczególnych odcinków.

3.2: Jakie są efekty europejskich inicjatyw obywatelskich? Przykłady udanych inicjatyw

Często spotykamy się z prośbą o udostępnienie informacji o rezultatach europejskich inicjatyw obywatelskich. Dlatego w tym odcinku uważniej przyjrzymy się trzem inicjatywom, które uzyskały ponad milion podpisów i które spotkały się z reakcją ze strony Komisji. Posłuchamy organizatorów trzech inicjatyw: „Zakaz stosowania glifosatu i ochrona ludzi i środowiska przed toksycznymi pestycydami”, „Koniec Epoki Klatkowej” oraz „Right2Water” [„Dostęp do wody i kanalizacji jest prawem człowieka! Woda jest dobrem publicznym, nie towarem!”].  

Porozmawiamy też z urzędnikami Komisji Europejskiej, którzy opowiedzą nam więcej na temat działań podjętych w odpowiedzi na poszczególne inicjatywy.  

W 2023 r. Komisja podejmuje działania w związku z czterema udanymi inicjatywami obywatelskimi [kwiecień, lipiec i grudzień].

Odcinek opublikowany: czerwiec 2023 r.

3.1: Najważniejsze informacje o inicjatywie „Demokracja UE w akcji” – pakiet materiałów edukacyjnych

W tym odcinku mówimy o tym, jakimi metodami można rozpowszechniać wiedzę o europejskiej inicjatywie obywatelskiej wśród uczniów szkół średnich. Komisja Europejska opracowała pakiet materiałów edukacyjnych „Demokracja UE w akcji – Też masz głos – Europejska inicjatywa obywatelska”, który został przetestowany w różnych szkołach średnich na początku 2023 r.  

Nasi goście przedstawią wiele różnych perspektyw: Porozmawiamy z posłem do PE Lorántem Vincze, propagatorem edukacji obywatelskiej, który sam był w przeszłości organizatorem kampanii na rzecz europejskiej inicjatywy obywatelskiej, oraz z Małgorzatą Malczyk, nauczycielką języka angielskiego, która testowała pakiet materiałów edukacyjnych w swojej szkole. Z kolei Silvia Kersemakers, kierowniczka zespołu ds. europejskiej inicjatywy obywatelskiej w Komisji Europejskiej, wyjaśni w jakim celu opracowano pakiet materiałów edukacyjnych. Usłyszymy także głosy przedstawicieli i przedstawicielek młodzieży, którzy powiedzą nam, dlaczego należy rozpowszechniać informacje na temat europejskiej inicjatywy obywatelskiej. 

Odcinek opublikowany: czerwiec 2023 r. 

2.4: Dla zwierząt, dla ludzi, dla planety! Wysłuchaj ludzi proponujących nowe rozwiązania zamiast starych praktyk

W tym odcinku podcastu CitizenCentral rozmawiamy z dwojgiem organizatorów europejskich inicjatyw obywatelskich na temat produktów pochodzenia zwierzęcego. Zdaniem naszych rozmówców nowoczesne technologie oferują rozwiązania, które z powodzeniem mogą zastąpić stare i niezrównoważone praktyki, i mogą przynieść korzyści zwierzętom, ludziom i całej planecie. 

Filippo Borsellino, organizator inicjatywy „End the Slaughter Age” (Świat bez rzeźni), opowiada się za rezygnacją z dopłat unijnych na chów zwierząt na rzecz alternatywnych rozwiązań, takich jak hodowla komórek i uprawa oparta na białkach roślinnych. Naszym gościem jest też właściciel hiszpańskiego przedsiębiorstwa typu start-up zajmującego się produkcją mięsa hodowanego komórkowo.  

Elise Fleury jest przedstawicielką inicjatywy „Fur Free Europe” (Europa wolna od futer), której celem jest zakazanie hodowli zwierząt futerkowych i produktów futrzarskich na rynku europejskim. Oprócz omówienia tej kwestii rozmówczyni dzieli się wskazówkami na temat tego, jak przeprowadzić udaną kampanię EIO.

Odcinek opublikowany: styczeń 2023 r.

2.3: Godziwa płaca, godziwe warunki: poznaj Europejczyków, którzy domagają się przejrzystości

Wysłuchaj rozmowy z organizatorami trzech inicjatyw obywatelskich z Holandii, Francji i Danii. Kirsten Kossen, organizatorka inicjatywy „Good Clothes, Fair Pay” (Dobrej jakości odzież, uczciwa płaca) domaga się wprowadzenia przepisów dotyczących płacy zapewniającej utrzymanie na minimalnym poziomie w sektorze odzieżowym i obuwniczym. Realizatorzy inicjatywy wzywają do większej przejrzystości i odpowiedzialności w łańcuchu dostaw, co ma przyczynić się do ograniczenia ubóstwa i zwalczenia zjawiska pracy dzieci.   

Rozmawiamy także z Ronanem Evainem, dyrektorem wykonawczym Football Supporters Europe oraz przedstawicielem inicjatywy „Win it on the Pitch” (Sport musi pozostać sportem). Jej organizatorzy chcą chronić europejski model sportu i zapobiec kolejnym próbom rozbicia w stylu Superligi. Chcą oficjalnego uznania społecznej wartości sportu w społeczeństwie europejskim i liczą na włączenie się kibiców do dyskusji o długoterminowej polityce w zakresie przyszłości europejskiego sportu.  

Na koniec porozmawiamy z Pernille Schriver z Danii, która jest przedstawicielką inicjatywy „Stop 5G – Stay Connected but Protected” (Stop 5G – Pozostań w sieci, ale pod dobrą ochroną). Inicjatywa powstała w odpowiedzi na obawy wielu grup społecznych i ma na celu rozwiązanie rzekomych problemów z łącznością bezprzewodową związanych z promieniowaniem, ochroną środowiska, gromadzeniem danych i nadzorem.  

Zastrzeżenie prawne: Komisja w żaden sposób nie potwierdza poprawności treści inicjatywy „Stop 5G” pod względem merytorycznym, za co wyłączną odpowiedzialność ponosi grupa organizatorów. Wiele twierdzeń zawartych w tej inicjatywie jest faktycznie sprzecznych z dowodami naukowymi dostępnymi Komisji oraz z ocenami dokonanymi przez Międzynarodową Komisję ds. Ochrony przed Promieniowaniem Niejonizującym (ICNIRP) – organ upoważniony przez Światową Organizację Zdrowia do oceny ryzyka dla zdrowia. 

Odcinek opublikowany: grudzień 2022 r.

2.2: Lobbyści i przyszli liderzy: głosy młodych Europejczyków

W tym odcinku rozmawiamy z grupą młodych osób (w wieku 26 lat i młodszych) z dziewięciu różnych krajów UE, którzy dzielą się swoimi przemyśleniami o głosowaniu, podejmowaniu decyzji w UE, aktywności obywatelskiej i europejskiej inicjatywie obywatelskiej. Opowiadają nam również, jakie pomysły chcieliby przekształcić w inicjatywy obywatelskie.

Innymi gośćmi podcastu są Daniela Vancic z Democracy International i Paco Camas z instytutu opinii publicznej Ipsos. Daniela uważa, że europejska inicjatywa obywatelska i inne narzędzia partycypacyjne pomagają młodym ludziom angażować się w sprawy, które uważają za ważne, a Paco przedstawia nam fakty i dane liczbowe dotyczące udziału młodych ludzi w życiu demokratycznym UE.

Na koniec poznajemy dwóch organizatorów inicjatywy obywatelskiej „Ending the aviation fuel tax exemption in Europe” (Koniec zwolnienia od podatku za paliwo lotnicze w Europie) („Fairosene”). Tych dwóch młodych lobbystów opowiada o swojej kampanii i wyjaśnia, dlaczego odniosła sukces.

Odcinek opublikowany: wrzesień 2022 r.

2.1: Recykling i stawki VAT: poznaj Europejczyków poszukujących zrównoważonych rozwiązań

Podcast poświęcony inicjatywom „ReturnThePlastics” (Zwróć plastik) i „Green VAT” (Unijny zielony VAT sprzyjający zrównoważonym i ekologicznym produktom i usługom)

Witamy w drugim sezonie podcastu CitizenCentral! Zapraszamy do wysłuchania rozmowy z dwoma organizatorami inicjatyw obywatelskich reprezentujących różne podejścia do kwestii zrównoważonego rozwoju i zachowań konsumentów, a także trzema ekspertami ds. klimatu i zrównoważonego rozwoju.

Omar Pérez, przedstawiciel inicjatywy „ReturnThePlastics” (Zwróć plastik) wyjaśnia, jak jego grupa dąży do powielenia systemów recyklingu już stosowanych w kilku krajach UE. Te istniejące systemy już zaczynają przynosić widoczne efekty. Z kolei pomysłodawcy tej inicjatywy proponują wprowadzenie ogólnounijnego systemu kaucji umożliwiającego recykling butelek plastikowych, z wykorzystaniem automatów do zwrotu butelek w supermarketach. Pozostaje zasadnicze pytanie: kto powinien za ten system zapłacić?

Brigitta Hartmann jest przedstawicielką inicjatywy „Green VAT – unijny zielony VAT sprzyjający zrównoważonym i ekologicznym produktom i usługom”, której twórcy wzywają do obniżenia w Europie stawek VAT dla ekologicznych produktów wytworzonych i wykorzystywanych w sposób przyjazny dla środowiska. Celem jest z jednej strony zapewnienie konsumentom większego wyboru, a z drugiej – zachęcenie przedsiębiorstw do zmiany sposobu wytwarzania produktów. Nasuwa się jednak pytanie, czy gdyby wszystkie produkty stały się ekologiczne, nadal istniałaby podstawa opodatkowania?

1.7: Europejska inicjatywa obywatelska @10: nowe inicjatywy i wspomnienia

Podcast poświęcony inicjatywom „Save Cruelty Free Cosmetics” (Za kosmetykami bez okrucieństwa wobec zwierząt), „Stop Global Warming – a price for carbon to fight climate change” (Opłata za emisje CO2 – walka ze zmianą klimatu) oraz „Fraternité 2020 – Mobility. Progress. Europe” (Fraternité 2020 – Mobilność. Postęp. Europa).

W 2022 r. obchodzimy 10. rocznicę europejskiej inicjatywy obywatelskiej, dlatego w tym odcinku poznamy organizatorki inicjatyw realizowanych w przeszłości, obecnie i (być może) w przyszłości: Simonę Pronckutė, dr Julię Baines i Virginię Fiume.

„Za kosmetykami bez okrucieństwa wobec zwierząt” to inicjatywa na rzecz całkowitego zakazu testowania na zwierzętach składników stosowanych w kosmetykach, a także modernizacji nauki w kierunku rezygnacji z badań na zwierzętach. Organizatorzy inicjatywy chcą w rekordowym czasie zdobyć wymagany milion podpisów.

Po dwóch latach kampanii i zakończeniu zbierania podpisów latem 2021 r. Virginia Fiume dzieli się swoimi refleksjami z organizacji inicjatywy „Opłata za emisje CO2 – walka ze zmianą klimatu”. Wraz z kolegami Virginia wykorzystała doświadczenie zdobyte w ramach europejskiej inicjatywy obywatelskiej, tworząc projekt EUMANS.eu, i obiecuje, że jeszcze nie powiedziała ostatniego słowa!

Na koniec wysłuchamy organizatorki pierwszej w historii inicjatywy obywatelskiej o nazwie „Fraternité 2020 – Mobilność. Postęp. Europa”. Jak Simona wspomina pracę nad inicjatywą 10 lat temu i jak udział w europejskiej inicjatywie obywatelskiej zmienił jej życie?

Uwaga: odpowiedź Europejskiej Agencji Chemikaliów na badania na zwierzętach oraz kampanię PETA: https://ec.europa.eu/environment/chemicals/reach/animal_en.htm

1.6: Szczepionki a prawo autorskie: poznajcie Europejczyków, którzy domagają się zmian w polityce UE

Podcast poświęcony inicjatywom „Freedom to Share” (Wolność wymiany) i „Right to Cure” (Prawo do terapii).

W tym odcinku CitizenCentral przybliżymy słuchaczom tematykę prawa autorskiego i praw własności intelektualnej. Gregory Engels, przedstawiciel inicjatywy Wolność wymiany, dąży do zmiany europejskiego prawa autorskiego i zalegalizowania udostępniania plików za pośrednictwem sieci cyfrowych.

Z kolei Julie Steendam opowie o inicjatywie „Prawo do terapii” (również pod nazwą „No profit on pandemic” (Żadnych zysków z pandemii)), której organizatorzy wzywają Komisję Europejską do zapewnienia dostępności wszystkich szczepionek przeciwko COVID-19 i możliwości leczenia tej choroby nieodpłatnie dla każdego, w każdym zakątku świata. W podcaście poruszymy skomplikowane tematy związane z wpływem prawa autorskiego i praw własności intelektualnej na naszą rzeczywistość, a także porozmawiamy o naszej wolności i cenie, jaką za nią płacimy.

1.5: Świadomi konsumenci: poznaj kreatywnych Europejczyków, którzy walczą ze zmianą klimatu

Podcast poświęcony inicjatywom „Ban Fossil Fuel Advertising and Sponsorship” (Zakaz reklamy paliw kopalnych oraz powiązanego sponsoringu) oraz „European EcoScore” (Europejskie ekooznakowanie).

W piątym odcinku CitizenCentral rozmawiamy z Silvią Pastorelli i Antoinem Thillem, którzy chcą pociągnąć firmy do odpowiedzialności i pomóc konsumentom w dokonywaniu wyborów zgodnych z zasadą zrównoważonego rozwoju – a każde z nich robi to na swój sposób.

Autorzy inicjatywy „Zakaz reklamy paliw kopalnych” wzywają Unię do wprowadzenia aktu prawnego UE zakazującego reklamy paliw kopalnych, a także reklamy transportu drogowego i wodnego napędzanego takimi paliwami. Inspiracją dla tej inicjatywy jest zakaz reklamy wyrobów tytoniowych, który już obowiązuje w całej UE, a jej realizatorzy chcą wprowadzić zmiany systemowe w odpowiedzi na kryzys klimatyczny. Z kolei organizatorzy inicjatywy „Europejskie ekooznakowanie” chcą wprowadzić obowiązkowe oznakowanie zapewniające europejskim konsumentom przejrzyste informacje o wpływie na środowisko produktów wytwarzanych lub sprzedawanych w UE.

Obie inicjatywy zostały zarejestrowane w połowie 2021 r., wtedy też rozpoczęto zbieranie podpisów. Posłuchaj, jak im idzie!

1.4: Poznaj Europejczyków, którzy w naszym imieniu walczą o zmniejszenie inwigilacji i ubóstwa w całej Europie

Podcast poświęcony inicjatywom „Reclaim Your Face” (Odzyskaj swoją twarz) i „Start Unconditional Basic Income (UBI) throughout the EU” (Wprowadzenie bezwarunkowych dochodów podstawowych w całej UE).

W czwartym odcinku CitizenCentral rozmawiamy z Ellą Jakubowską i Catariną Neves o różnych sposobach zapewniania ochrony praw podstawowych i zmniejszania nierówności w UE. Organizatorzy „Reclaim your face – inicjatywy społeczeństwa obywatelskiego na rzecz zakazu praktyk masowej inwigilacji biometrycznej” chcą ścisłego uregulowania kwestii wykorzystania technologii biometrycznych, aby uniknąć niepotrzebnej ingerencji w prawa podstawowe. W tym odcinku poznamy różne aspekty związane z wykorzystywaniem technologii przez ludzi, przedsiębiorstwa i rządy. Dowiemy się, jak to robią, w jakim celu i jaki to ma wpływ na nasze życie.

Organizatorzy inicjatywy „Wprowadzenie bezwarunkowych dochodów podstawowych w całej UE” chcą, by Komisja przedstawiła wniosek dotyczący bezwarunkowych dochodów podstawowych w całej UE, które przyczynią się do poprawy dobrobytu obywateli Unii we wszystkich krajach UE.

1.3: Wsłuchaj się w głosy tych, którzy działają na rzecz zielonej Europy

Podcast poświęcony inicjatywom „Stop Finning – Stop the Trade” (Nie dla obcinania płetw rekinom i handlu nimi), „Green Garden Roof Tops” (Zielone dachy) i „Grow scientific progress: crops matter!” (Zadbajmy o postęp naukowy: uprawy mają znaczenie!)

W trzecim odcinku CitizenCentral w rozmowie z Nilsem Klugerem, Almog Sade i Martiną Helmlinger poruszymy tematykę ochrony środowiska na lądzie i morzu.

Twórcy inicjatywy obywatelskiej „Nie dla obcinania płetw rekinom i handlu nimi” chcą położyć kres handlowi płetwami rekinów w UE. „Zielone dachy” to z kolei inicjatywa opracowana przez rodzeństwo: siostrę i brata, przy wsparciu grupy znajomych, którzy chcą wykorzystać istniejącą niezagospodarowaną przestrzeń na dachach biurowców i przekształcić ją w zielone ogrody. Posłuchamy również wypowiedzi organizatorki inicjatywy „Zadbajmy o postęp naukowy: uprawy mają znaczenie!”. Choć inicjatywa zakończyła się latem 2021 r., jej organizatorka dzieli się ze słuchaczami refleksjami i wskazówkami, które mogą okazać się pomocne dla osób zainteresowanych organizacją inicjatywy obywatelskiej. 

1.2: Moc w rękach obywateli: posłuchaj tych, którzy chcą działać ponad granicami w Europie

Podcast poświęcony inicjatywom „Civil Servant Exchange Program” (Program wymiany urzędników służby cywilnej) i „Voters Without Borders” (Głosowanie bez granic)

W drugim odcinku CitizenCentral rozmawiamy z Adamem Mazoyerem i Rosalie van den Brink, którzy opowiedzą o dwóch europejskich inicjatywach obywatelskich ukierunkowanych na promowanie uczestnictwa obywatelskiego w naszych społecznościach. Program wymiany urzędników służby cywilnej ma zapewnić urzędnikom służby cywilnej możliwość uczenia się od kolegów z innych krajów, aby lepiej rozwiązywać problemy o charakterze ponadnarodowym – od klęsk żywiołowych po cyberzagrożenia i wiele innych. Z kolei inicjatywa „Głosowanie bez granic” powstała z myślą o rozszerzaniu demokratycznych praw obywateli Unii, którzy chcą głosować w wyborach krajowych w swoim miejscu zamieszkania.

1.1: Witajcie w CitizenCentral

Podcast poświęcony inicjatywom „Fridays for Future” (Piątki dla przyszłości) oraz „Save Bees and Farmers” (Ratujmy pszczoły i rolników).

Posłuchaj pierwszego odcinka podcastu CitizenCentral, w którym Paula Reyes i Helmut Burtscher przedstawią dwie europejskie inicjatywy obywatelskie, dla których terminy zbierania podpisów upłynęły pod koniec września 2021 r. „Actions on Climate Emergency” (Działania w obliczu kryzysu klimatycznego) (data zakończenia 23 września 2021 r.) oraz „Save bees and Farmers! Towards a bee-friendly agriculture for a healthy environment” (Ratujmy pszczoły i rolników! W kierunku przyjaznego dla pszczół rolnictwa służącego zdrowemu środowisku) (data zakończenia 30 września 2021 r.) to dwie z wielu realizowanych w ostatnich latach inicjatyw obywatelskich związanych ze zmianą klimatu i bioróżnorodnością.

Chcesz wiedzieć więcej i współpracować z innymi?