Ναι στα καλλυντικά που δεν δοκιμάζονται σε ζώα — Δέσμευση για μια Ευρώπη χωρίς δοκιμές σε ζώα

Υποβολή και εξέταση

Η πρωτοβουλία «Ναι στα καλλυντικά που δεν δοκιμάζονται σε ζώα — Δέσμευση για μια Ευρώπη χωρίς δοκιμές σε ζώα» υποβλήθηκε στην Επιτροπή στις 25 Ιανουαρίου 2023, αφού συγκέντρωσε 1.217.916 επαληθευμένες δηλώσεις υποστήριξης. Βλ. ανακοίνωση Τύπου.

Στις 17 Μαρτίου 2023 οι διοργανωτές και οι διοργανώτριες της πρωτοβουλίας συναντήθηκαν με την αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, Βιέρα Γιούροβα, και τον επίτροπο Εσωτερικής Αγοράς, Τιερί Μπρετόν. Βλ. φωτογραφικό υλικό.

Στις 25 Μαΐου 2023 πραγματοποιήθηκε δημόσια ακρόαση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Βλ. μαγνητοσκοπημένο βίντεο.

Η πρωτοβουλία συζητήθηκε στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατά τη σύνοδο της ολομέλειάς του στις 10 Ιουλίου 2023. Βλ. μαγνητοσκοπημένο βίντεο.

Στις 25 Ιουλίου 2023 η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση στην οποία παρουσιάζει την απάντησή της στην πρωτοβουλία «Ναι στα καλλυντικά που δεν δοκιμάζονται σε ζώα — Δέσμευση για μια Ευρώπη χωρίς δοκιμές σε ζώα». Βλ. δελτίο Τύπου.

 

Απάντηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

 

Κύρια συμπεράσματα της ανακοίνωσης:

Η Επιτροπή περιγράφει τις ακόλουθες δράσεις για την περαιτέρω μείωση των δοκιμών σε ζώα, ανταποκρινόμενη στους ειδικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών:

• Προστασία και ενίσχυση της απαγόρευσης των δοκιμών καλλυντικών σε ζώα: Ο κανονισμός της ΕΕ για τα καλλυντικά προϊόντα απαγορεύει ήδη τη διάθεση στην αγορά καλλυντικών προϊόντων που έχουν δοκιμαστεί σε ζώα, αλλά η απαγόρευση αυτή δεν καλύπτει τις δοκιμές ασφάλειας που απαιτούνται για την αξιολόγηση των κινδύνων που ενέχουν για τους εργαζομένους και το περιβάλλον τα χημικά προϊόντα βάσει του κανονισμού της ΕΕ για την καταχώριση, την αξιολόγηση, την αδειοδότηση και τους περιορισμούς των χημικών προϊόντων (REACH). Η διασύνδεση μεταξύ των δύο νομοθετικών πράξεων αξιολογείται επί του παρόντος σε δύο υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Επιτροπή θα εξετάσει την έκβαση των δικαστικών υποθέσεων ενόψει πιθανών μελλοντικών νομοθετικών αλλαγών.
• Μετασχηματισμός της νομοθεσίας της ΕΕ για τα χημικά προϊόντα: Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό την κατάρτιση χάρτη πορείας για τη διενέργεια αξιολογήσεων χημικής ασφάλειας που δεν περιλαμβάνουν δοκιμές σε ζώα. Ο χάρτης πορείας θα χρησιμεύσει ως πλαίσιο καθοδήγησης για μελλοντικές δράσεις και πρωτοβουλίες με στόχο τη μείωση και τελικά την εξάλειψη των δοκιμών σε ζώα στο πλαίσιο της νομοθεσίας για τα χημικά προϊόντα που εφαρμόζεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
• Εκσυγχρονισμός της επιστήμης στην ΕΕ: Η Επιτροπή θα συνεχίσει να στηρίζει σθεναρά, με κατάλληλη χρηματοδότηση, την ανάπτυξη εναλλακτικών προσεγγίσεων. Θα δρομολογήσει επίσης σειρά δράσεων για την επιτάχυνση της μείωσης των δοκιμών σε ζώα στην έρευνα, την εκπαίδευση και την κατάρτιση.

Επακόλουθες ενέργειες

Η ενότητα αυτή περιέχει πληροφορίες σχετικά με τις ενέργειες στις οποίες προέβησαν τόσο η Επιτροπή όσο και άλλα όργανα μετά την απάντηση της Επιτροπής.

Επακόλουθη συνεδρίαση

Στις 8 Νοεμβρίου 2023 ο επίτροπος Βιργκίνιους Σινκέβιτσιους συναντήθηκε με τους διοργανωτές και τις διοργανώτριες της πρωτοβουλίας «Ναι στα καλλυντικά που δεν δοκιμάζονται σε ζώα — Δέσμευση για μια Ευρώπη χωρίς δοκιμές σε ζώα» για να συζητήσει την απάντηση της Επιτροπής στην πρωτοβουλία.

Έναρξη εργασιών για την κατάρτιση χάρτη πορείας

Το δεύτερο εξάμηνο του 2023, η Επιτροπή ξεκίνησε τις εργασίες που είχε ανακοινώσει στην απάντησή της στην ΕΠΠ για την κατάρτιση χάρτη πορείας με σκοπό τη σταδιακή κατάργηση των δοκιμών σε ζώα στο πλαίσιο των αξιολογήσεων χημικής ασφάλειας. Οι εργασίες για την κατάρτιση χάρτη πορείας προβλέπεται να ολοκληρωθούν έως τις αρχές του 2026. 

Στις 11 και 12 Δεκεμβρίου 2023 διοργανώθηκε εργαστήριο στο οποίο συμμετείχαν ενδιαφερόμενα μέρη, συμπεριλαμβανομένων των διοργανωτών και διοργανωτριών της πρωτοβουλίας. Το εργαστήριο χρησίμευσε ως αφετηρία για την κατάρτιση του χάρτη πορείας και αποτέλεσε ευκαιρία για τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις και να συζητήσουν πιθανές προσεγγίσεις για την εφαρμογή μεθόδων χωρίς τη χρήση ζώων στη νομοθεσία για τα χημικά προϊόντα. Διαβάστε τη λεπτομερή έκθεση του εργαστηρίου. 

Το δεύτερο εργαστήριο σχετικά με τον χάρτη πορείας για τη σταδιακή κατάργηση των δοκιμών σε ζώα κατά τη διενέργεια αξιολογήσεων χημικής ασφάλειας έχει προγραμματιστεί για την Παρασκευή 25 Οκτωβρίου 2024.  Προβλέπεται να πραγματοποιηθεί τρίτο εργαστήριο τον Μάιο του 2025. Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται εδώ. 

Επιπλέον, η δημόσια πρόσκληση υποβολής στοιχείων, που θα είναι ανοικτή έως τις 15 Οκτωβρίου 2024, αποσκοπεί στην αναζήτηση εμπειρογνωσίας σχετικά με τις δοκιμές χωρίς τη χρήση ζώων στο πλαίσιο αξιολογήσεων χημικής ασφάλειας και ιδίως στη συλλογή συνεισφορών που συνθέτουν την τρέχουσα κατάσταση των γνώσεων στους σχετικούς τομείς.

Η ευρωπαϊκή σύμπραξη για τις εναλλακτικές προσεγγίσεις στις δοκιμές σε ζώα (EPAA) είναι μια σύμπραξη μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της βιομηχανίας η οποία αποσκοπεί στην αντικατάσταση των δοκιμών σε ζώα από καινοτόμες μεθόδους δοκιμών χωρίς τη χρήση ζώων / μεθοδολογίες νέας προσέγγισης, καθώς και στη μείωση του αριθμού των χρησιμοποιούμενων ζώων και στη βελτίωση των διαδικασιών όπου δεν υπάρχουν εναλλακτικές επιλογές ή όπου οι εναλλακτικές επιλογές δεν επαρκούν για να διασφαλίσουν την ασφάλεια των ουσιών (η λεγόμενη «αρχή της αντικατάστασης, της μείωσης και της βελτίωσης»). Η EPAA διοργάνωσε διάφορα συνέδρια και δραστηριότητες, μεταξύ των οποίων: 

• η ετήσια διάσκεψη της EPAA (15 Νοεμβρίου 2023),  
• το φόρουμ εταίρων της EPAA, κατά το οποίο συζητήθηκαν οι μέθοδοι χωρίς τη χρήση ζώων για την αξιολόγηση της περιβαλλοντικής ασφάλειας των χημικών ουσιών (13-15 Νοεμβρίου 2023),   
• το φόρουμ χρηστών, κατά το οποίο συζητήθηκαν περιπτωσιολογικές μελέτες σχετικά με την ανθρώπινη υγεία (7-8 Δεκεμβρίου 2023). 

 

Εναλλακτικές μέθοδοι αντί των δοκιμών σε ζώα στον τομέα της έρευνας 

Η Επιτροπή πρότεινε δράση πολιτικής για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Έρευνας (ΕΧΕ) σχετικά με προσεγγίσεις χωρίς τη χρήση ζώων στη βιοϊατρική έρευνα και στις δοκιμές φαρμακευτικών προϊόντων. Η παρουσίαση της δράσης αυτής έχει προγραμματιστεί κατά τη διάρκεια ειδικού εργαστηρίου στο πλαίσιο διάσκεψης του Ευρωπαϊκού Χώρου Έρευνας στις 18-19 Σεπτεμβρίου 2024.

Η Επιτροπή συμπεριέλαβε «εναλλακτικές μεθόδους αντί των δοκιμών σε ζώα» στο στρατηγικό σχέδιο για το πρόγραμμα «Ορίζων Ευρώπη» για την περίοδο 2025-2027 (ταμείο έρευνας και καινοτομίας της ΕΕ). 

 

Αποφάσεις του Γενικού Δικαστηρίου σχετικά με τη σχέση μεταξύ του κανονισμού REACH και του κανονισμού για τα καλλυντικά προϊόντα (T-655/20 και T-656/20)

Όπως αναφέρεται στην απάντηση στον πρώτο στόχο της πρωτοβουλίας —«Προστασία και ενίσχυση της απαγόρευσης των δοκιμών καλλυντικών σε ζώα»— η διασύνδεση μεταξύ του κανονισμού REACH και του κανονισμού για τα καλλυντικά προϊόντα εξεταζόταν την περίοδο εκείνη από το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στις 22 Νοεμβρίου 2023 το Γενικό Δικαστήριο εξέδωσε τις αποφάσεις του και διευκρίνισε ότι ο κανονισμός REACH επιβάλλει στις εταιρείες που παρασκευάζουν ή εισάγουν χημικές ουσίες, οι οποίες χρησιμοποιούνται μόνο σε καλλυντικά προϊόντα, να παρέχουν πληροφορίες (που προκύπτουν, κατά περίπτωση, από δοκιμές σε ζώα) σχετικά με τις επικίνδυνες ιδιότητες αυτών των ουσιών με σκοπό την αξιολόγηση της ασφάλειας των εργαζομένων που παρασκευάζουν ή επεξεργάζονται αυτές τις ουσίες.

Η Επιτροπή θα εξετάσει προσεκτικά τις αποφάσεις του Δικαστηρίου ενόψει πιθανών μελλοντικών μέτρων.